Đau vai gáy là tình trạng phổ biến khiến nhiều người khó chịu, đặc biệt với những ai làm việc văn phòng hoặc lao động nặng nhọc. Theo quan điểm Đông y, nguyên nhân chính xuất phát từ khí huyết lưu thông kém, phong hàn xâm nhập hoặc can thận hư yếu, dẫn đến cơ gân co cứng và đau nhức. Chế độ ăn uống không chỉ giúp bổ sung dưỡng chất mà còn hỗ trợ thông kinh hoạt lạc, giảm viêm tự nhiên. Bài viết này tập trung vào các thực phẩm phù hợp, dựa trên nguyên lý “thực dược đồng nguyên” – dùng thực phẩm như thuốc để cân bằng âm dương, tăng cường sức khỏe xương khớp. Những gợi ý dưới đây được tham vấn bởi Ông Nguyễn Thành Danh, truyền nhân đời thứ 4 dòng họ Lương y Nguyễn Văn Thơm, chuyên gia Đông y tại Dược Bình Đông, với hơn 20 năm kinh nghiệm điều trị các bệnh lý xương khớp bằng phương pháp kết hợp thảo dược và dinh dưỡng.
Tại Sao Chế Độ Ăn Uống Quan Trọng Với Người Đau Vai Gáy?
Trong Đông y, đau vai gáy thường liên quan đến sự tắc nghẽn kinh lạc ở vùng Đốc mạch và Thủ tam âm kinh, khiến khí huyết không thông suốt. Chế độ ăn giàu dưỡng chất chống viêm, bổ can thận sẽ giúp khu phong trừ thấp, mạnh gân cốt, từ đó giảm đau hiệu quả mà không cần lạm dụng thuốc. Các nghiên cứu hiện đại cũng chứng minh rằng, thực phẩm chứa omega-3, vitamin C và khoáng chất như canxi có thể ức chế cytokine gây viêm, hỗ trợ phục hồi mô mềm quanh khớp vai gáy. Tuy nhiên, dinh dưỡng chỉ là phần hỗ trợ; nếu đau kéo dài kèm tê bì tay chân, bạn nên thăm khám để loại trừ nguyên nhân sâu như thoái hóa cột sống cổ.
Đau mỏi vai gáy nên ăn gì?
Việc lựa chọn thực phẩm cần ưu tiên những loại dễ tiêu hóa, giàu chất chống oxy hóa và khoáng chất, giúp cải thiện lưu thông khí huyết mà không gây tích tụ thấp nhiệt. Dưới đây là các nhóm thực phẩm được khuyến nghị, với lý do cụ thể theo Đông y và khoa học dinh dưỡng. Hãy bổ sung đa dạng để đạt hiệu quả toàn diện, khoảng 2-3 phần rau củ và 1-2 phần protein mỗi ngày.
- Thực phẩm giàu canxi và photpho (bổ thận mạnh gân cốt): Canxi giúp tái tạo sụn khớp, photpho hỗ trợ cấu trúc xương chắc khỏe, giảm co cứng cơ vai gáy do thận hư. Theo Ông Nguyễn Thành Danh, nhóm này đặc biệt phù hợp với người trung niên, khi can thận suy giảm gây đau mỏi.
- Sữa chua không đường hoặc phô mai tươi: Ăn 1 hũ nhỏ (100g) mỗi sáng để tăng hấp thụ canxi lên 30%.
- Rau bina, bông cải xanh: Luộc hoặc xào nhẹ, 200g/ngày, giúp bổ sung photpho tự nhiên mà không gây đầy hơi.
- Hải sản như tôm, cua: Hấp hoặc nướng, 100g/lần, 2-3 lần/tuần để tránh dư thừa purin.
- Thực phẩm chứa omega-3 và axit béo tốt (thông kinh hoạt huyết, giảm viêm): Omega-3 ức chế enzyme gây viêm khớp, tương đương hiệu quả của ibuprofen theo các nghiên cứu từ Tổ chức Viêm khớp Quốc tế. Đông y coi đây là “hoạt huyết thảo dược” tự nhiên, giúp khí huyết lưu thông ở vùng vai gáy. Lưu ý dùng liều vừa phải để tránh rối loạn đông máu.
- Cá hồi hoặc cá thu: Nướng giấy bạc, 150g/lần, 2 lần/tuần để cung cấp 1g omega-3 hàng ngày.
- Hạt óc chó, hạnh nhân: Ngâm nước ấm ăn sống, 1 nắm nhỏ (20g) mỗi chiều, dễ kết hợp với salad.
- Dầu oliu: Rưới 1 thìa vào rau củ, thay vì chiên xào để giữ dưỡng chất.
- Trái cây và rau giàu vitamin C, A (chống oxy hóa, phục hồi mô tổn thương): Vitamin C thúc đẩy sản sinh collagen cho dây chằng vai gáy, vitamin A tăng bạch cầu chống nhiễm trùng. Ông Danh nhấn mạnh, nhóm này giúp “di phong thấp” – loại bỏ phong hàn tích tụ gây đau.
- Cam quýt, kiwi: Ăn tươi 1-2 quả/ngày, tốt nhất sau bữa sáng để hấp thụ tối ưu.
- Cà chua, ớt chuông đỏ: Salad hoặc sinh tố, 1 phần (100g) mỗi bữa để bổ sung beta-carotene.
- Bông cải xanh, đu đủ: Hấp chín, 150g/ngày, hỗ trợ chữa lành vết thương cơ mềm nhanh hơn 20%.
- Ngũ cốc nguyên hạt và chất xơ cao (bổ tỳ vị, giảm cholesterol gây viêm): Chất xơ sản sinh axit béo ngắn chuỗi, hạn chế viêm mãn tính ở khớp vai. Đông y xem đây là cách “bổ trung ích khí”, cải thiện tiêu hóa để khí huyết dồi dào.
- Yến mạch, gạo lứt: Nấu cháo hoặc cơm, 1 chén (50g khô)/bữa để kiểm soát đường huyết.
- Đậu lăng, đậu Hà Lan: Canh hoặc salad, 100g/ngày, giúp giảm cholesterol xấu lên đến 10%.
- Chuối, táo: Ăn tráng miệng, 1 quả/lần để bổ sung kali cân bằng điện giải.
- Gia vị thảo dược quen thuộc (kháng viêm tự nhiên): Những loại này theo Đông y giúp “hành khí giải uất”, giảm đau nhanh mà không gây phụ thuộc.
- Gừng tươi: Trà gừng mật ong (1 lát mỏng/ly), uống ấm 2 lần/ngày để cải thiện tuần hoàn.
- Nghệ tươi hoặc bột: Thêm vào sữa ấm (1/2 thìa cà phê), hỗ trợ giảm cytokine viêm khớp.
- Tỏi sống: Ăn 1-2 tép nghiền với mật ong, giúp mạnh gân cốt theo bài thuốc cổ.
Lưu Ý Khi Áp Dụng Chế Độ Ăn Cho Người Đau Vai Gáy
Để chế độ ăn phát huy tối đa, hãy duy trì đều đặn 4-6 tuần và kết hợp uống đủ 2 lít nước lọc/ngày để hỗ trợ thải độc. Tránh ăn khuya hoặc quá no để không tăng áp lực lên kinh lạc. Nếu bạn có tiền sử dị ứng hải sản hoặc dùng thuốc loãng máu, hãy tham khảo bác sĩ trước khi tăng omega-3. Theo Ông Nguyễn Thành Danh, dinh dưỡng Đông y nhấn mạnh sự cân bằng, không nên kiêng khem quá mức dẫn đến hư nhược.
—
Thông tin của Lương y Nguyễn Thị Thành Danh
Tác giả: Lương y Nguyễn Thị Thành Danh là một chuyên gia y học cổ truyền, đặc biệt trong lĩnh vực sức khỏe phụ nữ và phụ khoa, với hơn 30 năm kinh nghiệm. Bà hiện là cố vấn cho Dược Bình Đông. Bà có chuyên môn về các vấn đề kinh nguyệt và các vấn đề phụ khoa khác.
Nguồn: Dược Bình Đông – Kiến thức sức khỏe từ Đông y
(*) Bản quyền bài viết thuộc về Dược Bình Đông. Khi chia sẻ, cần trích dẫn nguồn đầy đủ: “Tác giả: Lương y Nguyễn Thị Thành Danh – Nguồn: Dược Bình Đông – Kiến thức sức khỏe từ Đông y”. Các bài viết trích nguồn không đầy đủ, ví dụ: “Theo Dược Bình Đông” hoặc tương tự, đều không được chấp nhận và phải gỡ bỏ.
Tham khảo: Vinmec, Nhà thuốc Long Châu, Tâm Anh Hospital, Phòng khám ACC
Lương Y Nguyễn Thành Danh 